واکاوی اندیشه‌های سیاسی و فلسفی طالبوف تبریزی در باب ایده‌های لیبرالیسم و سوسیالیسم در جریان جنبش مشروطه در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکتری تاریخ ایران اسلامی دانشگاه شیراز و دانشجوی کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

2 علوم سیاسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

دو جریان فکری لیبرالیزم و سوسیالیزم به‌طور قابل‌توجهی بر روند مشروطه‌خواهی در ایران تأثیر گذاشت. این دو جریان فکری مهم نه‌تنها در اهداف سیاسی بلکه در رویکردهای اجتماعی نیز با یکدیگر تعامل داشتند. در حالی لیبرالیزم بر آزادی‌های فردی، قانون و حقوق بشر تأکید می‌کرد، سوسیالیزم به عدالت اجتماعی و کاهش نابرابری‌های اقتصادی توجه داشت. این تنوع اندیشه‌ها باعث شد که انقلاب مشروطه به یک جنبش جامع و چندوجهی تبدیل شود. طالبوف تبریزی یکی از شخصیت‌های مهم و تأثیرگذار در تاریخ معاصر ایران و از پیشگامان نهضت مشروطه‌خواهی بود. او به‌عنوان یک روشنفکر، در آثار خود به تبیین اصول سیاسی و اجتماعی پرداخته و نظریاتی در مورد لیبرالیزم و سیوسیالیزم ارائه نموده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که طالبوف تبریزی در اندیشه سیاسی خود با تلفیق دو ایدئولوژی لیبرالیزم و سیوسیالیزم و تأکید بر جنبه‌های انسانی و اخلاقی آن‌ها، در پی آن بود که از تناقض بین آن‌ها بکاهد. وی معتقد بود که این دو ارزش نه‌تنها با یکدیگر در تضاد نیستند، بلکه مکمل یکدیگرند. درواقع وی، به دنبال نوعی «راه سوم» بود که نه به‌طور کامل از لیبرالیسم غربی تقلید کند و نه به‌طور کامل به سوسیالیسم انقلابی گرایش پیدا کند. بلکه وی به دنبال نوعی همزیستی بین این دو اندیشه بود تا راهی پیدا کند که به مسائل و مشکلات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ملموس جامعه ایرانی عصر قاجار پاسخ دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

An analysis of the political and philosophical thoughts of Talebov Tabrizi regarding the ideas of liberalism and socialism during the constitutional movement in Iran

نویسندگان [English]

  • Sosan Ghasemi Heidari 1
  • Abass Emadi 2
1 PhD in History of Islamic Iran from Shiraz University and MA student in Political Science from Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
2 Political Science, Faculty of Literature and Humanities, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The two intellectual movements of liberalism and socialism significantly influenced the constitutional movement in Iran. Talibov Tabrizi was one of the important and influential figures in contemporary Iranian history and a pioneer of the constitutional movement. As an intellectual, he explained political and social principles in his works and presented theories about liberalism and socialism. The findings of the research show that Talibov Tabrizi sought to reduce the contradiction between them in his political thoughts by combining the two ideologies of liberalism and socialism and emphasizing their human and moral aspects. He believed that these two values ​​are not only not in conflict with each other, but are complementary to each other. In fact, he was looking for a kind of "third way" that neither fully imitated Western liberalism nor fully gravitated towards revolutionary socialism. Rather, he was looking for a kind of coexistence between these two ideas in order to find a way to respond to the concrete political, social, and economic issues and problems of Iranian society in the Qajar era.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Socialism
  • Justice
  • Liberalism
  • Talibov
  • Constitutionalism