بررسی نقش و جایگاه منصب سپهسالار در حکومت صفویان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران

چکیده

روی کار آمدن شاه عباس اول (1038 - 996 ق) سبب تغییرات گسترده در ساختار حکومت صفویان (1135- 907 ق) گردید. یکی از راهکارهای شاه عباس برای تحکیم پایه‌های قدرت خویش، کاهش قدرت نیروهای قزلباش و اصلاحات در تشکیلات نظامی صفویان بود. از درون این اصلاحات شاه عباس برخی مناصب جدید نظامی به وجود آمدند که یکی از این آن‌ها منصب سپهسالاری بود. در واقع پیشینه منصب سپهسالاری به دوران پیش از اسلام برمی‌گشت و شاه عباس به نوعی به احیای آن پرداخت. سپهسالار در تشکیلات نظامی صفویان مسئولیت فرماندهی تمامی نیروهای نظامی اعم از قزلباش، قوللرها و ... را بر عهده داشت. معمولاً این منصب در زمان وقوع جنگ وجود داشته و در مقاطعی که صفویان درگیر جنگ خاصی نبوده‌اند، این منصب را حذف می‌کردند. البته این قاعده همواره رعایت نمی‌شد و در برخی مواقع منصب سپهسالاری بدون آنکه کشور در حالت جنگی باشد نیز وجود داشت. به هر روی پژوهش حاضر با هدف بررسی و تبیین نقش و جایگاه سپهسالار در تشکیلات نظامی و اداری صفویان به انجام رسیده است. روش و رویکرد پژوهش حاضر توصیفی - تحلیلی بر پایه جمع‌آوری اطلاعات به روش کتابخانه‌ای انجام شده است. ابزار اصلی پژوهش استناد به متون اصلی دوره صفویه می‌­باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Studying the role and status of the position of Sepahsalar in the Safavid government

نویسنده [English]

  • Mahmoud Mehmannavaz
Associate Professor, Department of History, Faculty of Literature and Humanities, Yasuj University, Yasuj, Iran
چکیده [English]

The coming to power of Shah Abbas I (1038 - 996 AH) caused extensive changes in the structure of the Safavid government (1135 - 907 AH). One of Shah Abbas's strategies for consolidating the foundations of his power was to reduce the power of the Qizilbash forces and reform the Safavid military organization. From these reforms, Shah Abbas created some new military positions, one of which was the position of Sepahsalar. In fact, the history of the position of Sepahsalar dates back to the pre-Islamic era, and Shah Abbas somehow revived it. In the Safavid military organization, the Sepahsalar was responsible for commanding all military forces, including the Qizilbash, the Qollars, and ... Usually, this position existed during the outbreak of war, and at times when the Safavids were not involved in a specific war, this position was eliminated. However, this rule was not always observed, and in some cases, the position of Sepahsalar existed even without the country being involved in a war. The present study has been conducted with the aim of investigating and explaining the role and position of the Sepahsalar in the Safavid military and administrative organizations. The approach of the present study is descriptive-analytical based on collecting information using a library method. The research relies on the original texts from the Safavid period.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sepahsalar
  • Safavid
  • Shah Abbas I
  • Qizilbash
  • Army