کنکاشی جامعه‌شناختی در تحولات منابع هویتی در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار، گروه جامعه شناسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

چکیده

هویت ملی ایرانیان مسئله تاریخی بوده و توافق قطعی بر این نکته تاریخی وجود دارد که ایرانیان موجود در طی تاریخ طولانی خود همواره با یکدیگر نزدیک بوده و در درون حدود جغرافیایی معینی می­زیسته­‌اند که در اداره یا دفاع از آن نقش داشته‌­اند. نتیجه این تاریخ مشترک و طولانی، علیرغم بعضی تفاوت­ها، گسست­ها و انقطاع­های تاریخی، حاکمیت فضای چندگانگی فرهنگی ـ قومی و تنوع هویتی چیزی جز انسجام و یکپارچگی اجتماعی نبوده است. ایرانیان از گذشته‌های دور تاریخی خود تا به امروز یک ملت بوده‌اند این در حالی است که هیچ‌کدام از همسایگان امروزی کشور ما تجربه ملت بودن را به مانند ایرانیان نداشته‌اند. هدف این مقاله ارائه تحلیل جامعه‌شناختی از تحولات منابع هویتی در جامعه ایران می‌باشد. ابتدا برای روشن شدن مفهوم «هویت» و «هویت ملی» که ازجمله مفاهیم پیچیده و بغرنج حوزه علوم اجتماعی به فضای مفهومی این دو مقوله پرداخته می‌شود و در ادامه برای بررسی سیر تحول منابع هویت در ایران در دوره‌های مختلف از ایران باستان یعنی از زمان شکل‌گیری هویت ایرانی تا عصر حاضر پرداخته می‌شود. تاریخ هویت ملی ایرانی به پنج دوره مشخص با منابع و عناصر خاص خود در نظر گرفته‌شده است که ازجمله آن ایران دوره باستان، ایران دوره اسلامی، ایران شیعی دوره صفویه، ایران دوره گذار قاجاریه و در آخر ایران دوره معاصر، همچنین سعی شده در هر دوره، عناصر مقوم هویت ملی مشخص و بحران‌ها و گسست­هایی که هویت ایرانی با آن‌ها مواجه شده و در عناصر هویت ملی رخ داده، مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Sociological research on the evolution of identity sources in Iran

نویسنده [English]

  • Afshar Kabiri
Associate Professor, Department of Sociology, Faculty of Literature and Human Sciences, Urmia University, Urmia, Iran
چکیده [English]

The national identity of Iranians is a historical issue and there is a definite agreement on this historical point that existing Iranians have always been close to each other during their long history and have lived within certain geographical boundaries that they have played a role in managing or defending. The result of this shared and long history, despite some historical differences, ruptures and interruptions, cultural-ethnic pluralism and identity diversity has been nothing but social cohesion and integration. Iranians have been a nation from their historical past until today, while none of our country's neighbors today have had the experience of being a nation like Iranians. The purpose of this article is to provide a sociological analysis of the evolution of identity sources in Iranian society. First, to clarify the concept of "identity" and "national identity", which are among the complex and complicated concepts in the field of social sciences, the conceptual space of these two categories is discussed and then the evolution of identity sources in Iran in different periods of ancient Iran, and the formation of Iranian identity is discussed to this day. The history of Iranian national identity is divided into five distinct periods with their own sources and elements, including Iran of the ancient period, Iran of the Islamic period, Shiite Iran of the Safavid period, Iran of the Qajar period, and finally contemporary Iran. Moreover, in each period, the elements of specific national identity and the crises and ruptures that Iranian identity has encountered are analyzed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • National Identity
  • Iranian Society
  • Islam
  • Shiism
  • Modernity